Ciąża bliźniacza, inaczej mnoga lub wielopłodowa, to sytuacja, w której w macicy zaczynają się rozwijać dwa płody jednocześnie, zamiast jednego. Jest to rzadkie zjawisko – szacuje się, że ciąże bliźniacze stanowią jedynie 1,25% wszystkich ciąż. Chociaż każda ciąża jest wyjątkowym momentem w życiu zarówno kobiety, jak i obojga rodziców, to ciąża bliźniacza z pewnością niesie ze sobą, oprócz podwójnego szczęścia, także znacznie więcej obaw, wysiłku oraz przyszłych obowiązków.
Jednocześnie, ciąża bliźniacza uznawana jest za ciążę wysokiego ryzyka, ponieważ jest dużo większym obciążeniem dla organizmu matki. Z tego względu ciężarna kobieta powinna dbać o siebie znacznie bardziej, niż w przypadku ciąży pojedynczej – aby zminimalizować ryzyko poronienia we wczesnej fazie rozwoju płodów oraz aby zapewnić im optymalne warunki do rozwoju przez całą ciążę. Nie należy przy tym zapominać, że to prawidłowa dieta matki i jej dobre samopoczucie przekładają się na harmonijny wzrost bliźniąt, które nosi pod sercem.
Ciąża bliźniacza – objawy
Pierwszym momentem, w którym kobieta dowiaduje się o ciąży jest zazwyczaj pozytywny wynik testu ciążowego. Test taki wykrywa obecność hormonu hCG (gonadotropiny kosmówkowej), pojawiającego się w organizmie tylko podczas ciąży. W związku z faktem, że dwa płody będą wydzielały znacznie więcej hCG niż jeden, test ciążowy może dać pozytywny wynik dużo wcześniej niż w przypadku ciąży pojedynczej.
Najwcześniejsze objawy ciąży bliźniaczej nie różnią się niczym od tych występujących w ciąży pojedynczej. Bywają one jednak dużo bardziej nasilone. Mogą się więc pojawić: parcie na pęcherz i częstsze oddawanie moczu, poranne mdłości lub nawet wymioty, nadwrażliwość na zapachy, zwiększone uczucie zmęczenia, problemy z zasypianiem, zgaga, wzmożony apetyt lub przeciwnie – zmniejszenie łaknienia oraz wyjątkowa ochota na niektóre produkty spożywcze. Znacznie więcej pewności co do faktu, czy jest to ciąża bliźniacza, da dopiero badanie USG, wykonane na przełomie 12 i 13 tygodnia ciąży, w gabinecie ginekologicznym.
Podczas niego można zauważyć liczne części, charakterystyczne dla dwóch płodów: przede wszystkim dwie główki i dwie pupy, jako największe. Ponadto dno macicy położone jest wyżej, niż przy ciąży pojedynczej. Stuprocentowa pewność pojawia się jednak dopiero w momencie, gdy lekarz stwierdzi (w badaniu osłuchowym i podczas USG) bicie dwóch serduszek. Wtedy rodzice mogą już naprawdę cieszyć się podwójnie i zacząć prawdziwe przygotowania do przyjścia na świat bliźniąt.
Do objawów z upływem czasu mogą dojść również: problemy żołądkowo-jelitowe, będące wynikiem zwiększonego ucisku znacznie szybciej powiększającej się macicy na żołądek; dużo większy brzuch ciężarnej kobiety (często nieadekwatny do aktualnego stadium ciąży) oraz intensywniejsze przybieranie na wadze. W wyniku zwiększonej wagi ciężarnej istnieje też ryzyko pojawienia się żylaków (w III trymestrze ciąży), bólów kręgosłupa oraz trudności z oddychaniem.
Problem sprawia również codzienne mycie się, ubieranie i wszystkie czynności, wymagające schylania się. Przyrost wagi w przypadku ciąży bliźniaczej może wynieść nawet 30 kg. Dzieje się tak dlatego, że kobieta musi dostarczyć dzieciom znacznie więcej substancji odżywczych, w związku z tym spożywa więcej pokarmów.
W przypadku ciąży bliźniaczej mogą urodzić się:
* bliźnięta jednojajowe: dwa plemniki zapładniają jedną komórkę jajową, która następnie dzieli się na dwa embriony; płody mają więc wspólne łożysko, ale każdy posiada swoją pępowinę; mogą znajdować się w jednym worku owodniowym lub w dwóch odrębnych; bliźnęta jednojajowe mają praktycznie taki sam materiał genetyczny i są tej samej płci;
* bliźnięta dwujajowe: podczas owulacji uwalniają się dwie komórki jajowe, zamiast jednej i obie zostają zapłodnione przed dwa różne plemniki; takie płody rozwijają się w dwóch odbrębnych pęcherzach płodowych, każdy ma też swoje łożystko i pępowinę; w przypadku bliźniąt dwujajowych różnica w materiale genetycznym jest duża – podobna, jak w przypadku rodzeństwa, które przyszło na świat z dwóch różnych ciąż, więc mogą to być dzieci tej samej lub różnej płci.
Objawom ciąży bliźniaczej warto uważnie się przyjrzeć, ponieważ pozwoli to na jak najwcześniejsze jej rozpoznanie. Jest to ważne, ze względu na zapewnienie matce lepszej opieki podczas ciąży. Zazwyczaj konieczne są dużo częstsze wizyty kontrolne u lekarza, mające zapobiec ewentualnym problemom. W ciąży mnogiej np. dużo częściej dochodzi do infekcji dróg moczowo-płciowych. Ponadto istnieje zwiększone ryzyko anemii, jeśli kobieta nie dostarcza odpowiedniej ilości żelaza w codziennej diecie i nadciśnienia tętniczego.
Należy też przygotować się na pobyt w szpitalu w ostatnich tygodniach ciąży, sam poród bowiem może rozpocząć się wcześniej. Jest to poród wysokiego ryzyka, więc lekarz będzie chciał zapewnić kobiecie natychmiastową pomoc, która będzie możliwa tylko w przypadku dużo wcześniejszego przyjęcia ciężarnej do szpitala. Obecnie poród bliźniąt odbywa się najczęściej przez cesarskie cięcie.
